52ο Δημοτικό Σχολείο

Ø  Αρχική Σελίδα    Ø   To Σχολείο Μας   Ø   Η Πόλη Μας   Ø   Εκπαιδευτικά Προγράμματα Ø   Δυναμικό  Ø    Δραστηριότητες  Ø  Ευρωπαϊκά Προγράμματα   Ø   Επικοινωνία

Αγκίσαρος,  Βερμπάσκο αγκαθωτό, Γοργογιάννης,  Δίκταμος,   Ελίχρυσο,   Ζελκόβη,   Ηδύοσμος,   Θρούμπα,   Ινούλα,  Καλέντουλα,   Λεβάντα,   Μαλοτήρας,   Νεβρίδα,    Ξεσταχίδα,   Ορίγανο,    Παιωνία,   Ρυτή η βαρύοσμος,   Στεχαιλίνα,  Τουλίπα η κρητική,  Υπερικό,  Φασκομηλιά,  Χαμομήλι,    Ψωραλέα,   Ώκιμο το βασιλικόν

Αγκίσαρος

Cistus Creticus

ΟΝΟΜΑΤΑ: Έτσι ονομάζεται στην Κρήτη το φυτό Κίστος ο Κρητικός. Σε πολλά μέρη του νησιού λέγεται και αλαδανιά. Οι αρχαίοι ονόμαζαν το φυτό «αλίσαρον» κι από κει προέρχεται η λέξη αγκίσαρος.

ΠΕΡΙΓΡΑΦΗ: Είναι μικρός αειθαλής θάμνος με αντίθετα μικρά μακρουλά φύλλα κι άνθη που μοιάζουν σαν ολιγοπέταλα τριαντάφυλλα.

ΧΡΗΣΗ: Ο βλαστός και τα φύλλα του περιέχουν βαλσαμώδη ρητινική αρωματική ύλη, το λάδανο που έχει αποχρεμπτικές και αντισηπτικές, για τους βλενογόννους, ιδιότητες. Επίσης λειτουργεί ως αντιδιαρροϊκό φάρμακο και κατά της κολίτιδας (ως αφέψημα). Αντιαιμορραγική δράση επί πληγών. Η σύγχρονη ιατρική δε χρησιμοποιεί τη ρητίνη ως φάρμακο.

 ΠΟΥ ΤΟ ΣΥΝΑΝΤΑΜΕ: Είναι μεσογειακό φυτό. Γίνεται συστηματική συλλογή του στις Σίσσες Μυλοποτάμου κι εξαγωγή της κομμεορητίνης του σε αραβικές χώρες, όπου χρησιμoποιείται για θυμίαμα.

Βερμπάσκο Αγκαθωτό

      Verbascum spinosum

ΠΕΡΙΓΡΑΦΗ: Χαμηλός, αγκαθωτός θάμνος

ΠΟΥ ΤΟ ΣΥΝΑΝΤΑΜΕ: Είναι ΕΝΔΗΜΙΚΟ φυτό της Κρήτης και βρίσκεται σε όλα τα υψώματα της Δυτικής Κρήτης. Δεν έχει φαρμακευτική χρήση.

Γοργογιάννης

Salvia verbenaca

ΟΝΟΜΑΤΑ: Βερβένα, Σταυροβότανο, Βερονίκη

ΠΕΡΙΓΡΑΦΗ:  Φυτό ποώδες, πολύχρονο, που φτάνει τους 60 πόντους, με άφθονα μυρωδάτα άνθη.

ΧΡΗΣΗ: Αφεψήματα απ’ τα άνθη του χρησιμοποιούνται κατά του πυρετού και των νευραλγιών. Θεωρείται ευστόμαχο, τονωτικό, διουρητικό, γαλακτογόνο, εμμηναγωγό και αντιδιαρροϊκό. Εξωτερικά χρησιμοποιείται σαν αντισηπτικό και αντισπαστικό για τη θεραπεία τραυμάτων σε κομπρέσες και κατάπλάσματα από φρέσκα φύλλα. Οι αρχαίοι το εκτιμούσαν πολύ και το θεωρούσαν πανάκεια για όλα τα νοσήματα.

ΠΟΥ ΤΟ ΣΥΝΑΝΤΑΜΕ: Σε χέρσα μέρη και κατά μήκος των δρόμων σε όλη την Ελλάδα.

Δίκταμος

Origanum dictamnum

ΟΝΟΜΑΤΑ: Δίκταμνο, έρωντας, λιβανόχορτο, σταματόχορτο, στομαχοβότανο

ΠΕΡΙΓΡΑΦΗ: Είναι μικρό, αειθαλές φρύγανο. Έχει βλαστό τετραγωνικό, πολύκλαδο, με πυκνό άσπρο τρίχωμα και άνθη ανοιχτά ρόδινα, σε κορύμβους.

ΧΡΗΣΗ: Το ξηρό υπέργειο τμήμα του χρησιμοποιείται ως τσάι και για παρασκευή βερμούτ μαζί με άλλα βότανα. Θεωρείται ευστόμαχο, αντιδυσεντερικό, ανθελμινικό, τονωτικό, αντισπασμωδικό, αιμοστατικό, αντισυπτικό και εμμηναγωγό. Ο Αριστοτέλης αναφέρει πως όταν χτυπούσε το βέλος ενός κυνηγού τον αίγαγρο, έτρεχε να φάει δίκταμο για να το αποβάλλει από το σώμα του.

ΠΟΥ ΤΟ ΣΥΝΑΝΤΑΜΕ: ΕΝΔΗΜΙΚΟ της Κρήτης, που φυτρώνει σε όλο το νησί, σε απρόσιτους ασβεστολιθικούς βράχους σε υψόμετρο 0 έως και 1.900 μέτρα.

Ελίχρυσο

Helichrysum

ΟΝΟΜΑΤΑ: Λαγοκοιμηθιά αλλά και αμάραντο, γιατί τα άνθη του, χρώματος χρυσού, δε μαραίνονται.

ΧΡΗΣΗ: Από τους Έλληνες και τους Ρωμαίους εχρησιμοποιούνταν ως φάρμακο για τις παθήσεις του ήπατος σε μαντζούνια από κοπανισμένα άνθη και μέλι. Επίσης παλιά το χρησιμοποιούσαν για παθήσεις της κύστης και των νεφρών. Στην Κρήτη χρησιμοποιούν τα άνθη του κοπανισμένα σε μαντζούνια με μέλι και καρυδόψιχα σαν φάρμακα δυναμωτικά και ορεκτικά. Επίσης αφεψήματα των υπέργειων μερών του σαν φάρμακα αντιβηχικά, αντιασθματικά, αντικοκκυτικά και αντιϊκτερικά. Σήμερα χρησιμοποιείται πολύ για παρασκευή  αλοιφών με επουλωτική και αναπλαστική   για τους ιστούς του δέρματος δράση.

 ΠΟΥ ΤΟ ΣΥΝΑΝΤΑΜΕ: Σε βραχώδη μέρη σε όλο το νησί.

Ζελκόβη

Zelkova ambelicea

ΟΝΟΜΑΤΑ: Αμπελιτσιά ή Ανέγνωρο δέντρο.

ΠΕΡΙΓΡΑΦΗ: Μικρό δέντρο (αποτελεί νόστιμη βοσκή για τα ζώα, τα οποία εμποδίζουν την ανάπτυξή του), φύλλα μικρά οδοντωτά. Τα θηλυκά άνθη που θα δώσουν καρπό, βγαίνουν στις μασχάλες των φύλλων ανά ένα. Τα αρσενικά βγαίνουν πολλά μαζί στη βάση των κλαδιών του δέντρου. Καρπός μικρός, σκληρός, χνουδωτός.

ΧΡΗΣΗ:  Οι βοσκοί το χρησιμοποιούν για να φτιάχνουν μπαστούνες με το ξύλο του. Θα μπορούσε να δια-σωθεί αν δινόταν για καλλωπιστική χρήση.

ΠΟΥ ΤΟ ΣΥΝΑΝΤΑΜΕ: Το μοναδικό  ΕΝΔΗΜΙΚΟ δέντρο της Κρήτης με λίγα άτομα που φυτρώνουν σε ελάχιστες βραχώδεις τοποθεσίες (δάσος Ρούβα, οροπέδιο Ομαλού).

Ηδύοσμος

Mentha spicata

ΟΝΟΜΑΤΑ:  Βάρσαμος, αβάρσαμος, δυόσμος

ΠΕΡΙΓΡΑΦΗ:  Φυτό ποώδες, πολυετές, όμοιο με τη μέντα, διαφέρει στο ότι έχει ιδιάζουσα οσμή. Τα φύλλα του είναι άμισχα, λεπτότερα, λίγο ρυτιδωμένα.

ΧΡΗΣΗ: Στην αρχαιότητα ήταν φάρμακο έναντίον της χολέρας (τον χορηγούσαν μαζί με χυμό ξινόροδου), αλλά και αντιεμετικό. Ο Διοσκουρίδης τον συνιστούσε ως κατάπλασμα για πονοκεφάλους. Ο χυμός του θεράπευε τους πόνους των αυτιών.

Θρούμπα

Satureja thybra

ΟΝΟΜΑΤΑ:  Θρουμπί

ΠΕΡΙΓΡΑΦΗ:  Πολυετής, χαμηλός, τριχωτός, φρυγανώδης θάμνος ύψους 20-40 εκ. με άνθη μοβ, ροζ ή λευκά σε πυκνές σφαιρικές ταξιανθίες στους τελευταίους σπονδύλους των βλαστών.

ΧΡΗΣΗ: Σύμφωνα με τον Ιπποκράτη ενδείκνυται στα πνευμονικά αποστήματα, αλλά αντενδείκνυται στην πνευμονία και πίνεται «επί γυναικείων παθήσεων». Θεωρήθηκε βότανο αφροδισιακό, γι’ αυτό απαγορευόταν να το φυτεύουν οι καλόγεροι στον κήπο τους. Το αφέψημά του είναι αντιεμετικό και καταπολεμά τον πονόλαιμο. Σκοτώνει βακτηρίδια, μύκητες και μικρόβια από την επιφάνεια των βαρελιών.

ΠΟΥ ΤΟ ΣΥΝΑΝΤΑΜΕ: Είναι αυτοφυές φυτό της ανατολικής Μεσογείου και φυτρώνει σε πετρώδη εδάφη μαζί με το θυμάρι.

Ινούλα

     Inula viscose

ΟΝΟΜΑΤΑ: Το φυτό κόνυζα ή ακονυζά.

ΠΕΡΙΓΡΑΦΗ:  Έχει ρίζα χοντρή, άσπρη εσωτερικά, με μυρωδιά καμφοράς. Τα φύλλα της είναι γραμμοειδή και τα άνθη της κίτρινα.

ΧΡΗΣΗ: Η θεραπευτική τη χρησιμοποιεί από παλιά σε σκόνες (από τη ρίζα της) για επουλώσεις πληγών και σαν φάρμακο για δερματοπάθειες με φαγούρα. Οι Κρητικοπούλες χρησιμοποιούσαν όλα τα υπέργεια μέρη του φυτού σαν βαφική ύλη (βάφουν λαχανί, κυπαρισσί και λαδί). Είναι αντιβακτηριδιακό, αντιμυκητιακό, αντιπαρασιτικό.

ΠΟΥ ΤΟ ΣΥΝΑΝΤΑΜΕ: Φυτρώνει σε χέρσα μέρη και κατά μήκος των δρόμων σε όλη την Ελλάδα

Είναι σημαντικό μελισσοτροφικό φυτό, γιατί ανθίζει το φθινόπωρο, οπότε δεν υπάρχουν πολλά άνθη. Επιπλέον φιλοξενεί έντομο που παρασιτεί το δάκο και δια νόμου απαγορεύεται το ξερίζωμά του.

Καλέντουλα

Calendula arvensis

ΟΝΟΜΑΤΑ:  Νεκρολούλουδο, κιτρινολούλουδο, νεκράνθεμο, αδράχτι της γριας, μοσχαρδίνι, κίτρινη μαργαρίτα και marigold προς τιμήν της Παρθένου Μαρίας.

ΠΕΡΙΓΡΑΦΗ:  Μονοετές ή διετές φυτό με φύλλα επιμήκη. Το φύλλωμά της είναι γκριζοπράσινο. Τα άνθη της έχουν κίτρινο χρώμα ή έντονο πορτοκαλί, απλά ή διπλά. Υπάρχει και η άγρια μορφή της, η γνωστή καλέντουλα των αγρών (Calendula arvensis) με χνουδωτά φύλλα.

ΧΡΗΣΗ: Το αιθέριο έλαιό της χρησιμοποιείται από την ιατρική ως εμμηναγωγό καθώς και για τις επουλωτικές και αντιφλεγμονώδεις ιδιότητές του. Είναι αντισηπτική, αντιβακτηριακή και ενισχύει την επούλωση, εγκαυμάτων, καψαλισμάτων κεντρίσματα εντόμων, μολυσματικό κηρίο. Χρησιμεύει επίσης στην αντιμετώπιση της φλεβίτιδας και των χιονιστρών και τα κρύα εκχυλίσματα σε οφθαλμικές πλύσεις για επιπεφυκίτιδα. Ο χυμός της εξαφανίζει τις κρεατοελιές και τους κάλους.

Λεβάντα

Lavandula angustifolia

ΠΕΡΙΓΡΑΦΗ:  Είναι το καλλιεργούμενο είδος της λεβάντας, που χρησιμοποιείται περισσότερο απ’ τα υπόλοιπα. Θάμνος πολύκλαδος ύψους 30-80 εκ. Φύλλα γραμμοειδή με κοντό γκρίζο χνούδι. ’νθη μοβ 10-12 χιλ. που σχηματίζουν κυλινδρικά στάχια.

 ΧΡΗΣΗ: Ο Γαληνός τη χορηγούσε για την αντιμετώπιση αναπνευστικών νοσημάτων, πονοκεφάλων κ.ά. Η λαϊκή θεραπευτική τη θεωρεί σπασμολυτική, τονωτική, διουρητική και απολυμαντική. Έχει χρησιμοποιηθεί σε εντριβές για δερματικές παθήσεις.

 Χρησιμοποιήστε την στις ντουλάπες και τα συρτάρια με τα ρούχα σας. Αρωματίζει και ταυτόχρονα προστατεύει από το σκώρο.

Μαλοτήρας

Sideritis syriaca

ΟΝΟΜΑΤΑ:  Τσάι του βουνού.

ΠΕΡΙΓΡΑΦΗ:  Είναι θάμνος με ημιξυλώδεις όρθιους βλαστούς. Το φυτό καλύπτεται από υπόλευκο τρίχωμα και τα φύλλα του είναι ωοειδή – σπατουλοειδή με μίσχο αυτά της βάσης και γραμμοειδή ή επιμήκη ελλειψοειδή, σχεδόν άμισχα των βλαστών. Τα άνθη του είναι κίτρινα σε ταξιανθία.

ΧΡΗΣΗ: Ευεργετικό για τις παθήσεις του κυκλοφορικού συστήματος. Η λαϊκή ιατρική το συνιστά ως διουρητικό, για προβλήματα της πέψης, κρυολογήματα, βήχα και αναπνευστικά προβλήματα.

ΠΟΥ ΤΟ ΣΥΝΑΝΤΑΜΕ: Είναι ΕΝΔΗΜΙΚΟ της Κρήτης και το συναντάμε κυρίως στα Λευκά Όρη, σε υψόμετρο 1.000-2.000 μέτρων.

Κινδυνεύει να εξαφανιστεί λόγω της συλλογής του από άτομα που δε φροντίζουν για την προστασία του  και της υπερβόσκησης.

Νεβρίδα

Polygonum Idaeum

ΟΝΟΜΑΤΑ:  Πολύγωνο το Ιδαίον. Συνδέεται με το κρητικό χρυσόχορτο που  βάφει χρυσά τα δόντια των προβάτων που το τρώνε.

ΧΡΗΣΗ: Η λαϊκή κρητική θεραπευτική χρησιμοποιεί τα τρυφερά υπέργεια μέρη του, βρασμένα ή πολτοποιημένα σε επιθέματα, σαν φάρμακα επουλωτικά και αναλγητικά πληγών ή τραυμάτων. Τα αφεψήματα της ρίζας ή και των ανθισμένων κορφών του, σε αφέψημα 2/100, μπορούν να χρησιμοποιηθούν σαν φάρμακα αντιδιαρροϊκά και αντιαιμορραγικά.

ΠΟΥ ΤΟ ΣΥΝΑΝΤΑΜΕ: Φυτρώνει σε αργιλώδη εδάφη, σε πυκνούς φυτοτάπητες, στην Ίδη, στα Λασηθιώτικα βουνά και στο Βωλακα Σφακίων.

Ξεσταχίδα

Aegilops

ΟΝΟΜΑΤΑ:  Αιγίλωψ ή μαυραγάνι

ΧΡΗΣΗ: Ο Διοσκουρίδης αναφέρει χαρακτηριστικά: «μετ’ αλεύρου καταπλασθείσα, αιγίλωπα – οφθαλμική πάθηση – θεραπεύει». Το φυτό δε χρησιμοποιείται από τη λαϊκή κρητική θεραπευτική.

ΠΟΥ ΤΟ ΣΥΝΑΝΤΑΜΕ: Είναι γνωστό ζιζάνιο, που φυτρώνει σε αγρούς και χερσότοπους.

Ορίγανο

Origanum Vulgare

ΟΝΟΜΑΤΑ:  Ρίγανη. Ορίγανος σημαίνει «η χαρά των βουνών» από τις λέξεις όρος και γάνος (λαμπρότητα, χαρά).

ΠΕΡΙΓΡΑΦΗ:  Πολυετής πόα, με ύψος 30-80 εκ. και άνθη άσπρα.

ΧΡΗΣΗ: Το αιθέριο έλαιό της χρησιμοποιείται στην αρωματοποιία και φαρμακοποιία και είναι από τα πιο αγαπημένα αρωματικά της ελληνικής κουζίνας. Στην αρχαιότητα χρησιμοποιήθηκε για τη θεραπεία του βήχα (μαζί με μέλι), ο χυμός της για τις αμυγδαλές και τις άφθες. Επίσης χορηγούσαν το αφέψημά της σε θεραπευτικά λουτρά για τη φαγούρα και την ψώρα. Η λαϊκή θεραπευτική το χρησιμοποιεί ως τονωτικό και ευστόμαχο.

ΠΟΥ ΤΟ ΣΥΝΑΝΤΑΜΕ: Φυτρώνει σε βραχώδη και χέρσα μέρη σε όλη την Ελλάδα.

 ΕΝΔΙΑΦΕΡΟΝ: Η ρίγανη που μαζεύεται στην Κρήτη είναι λιγότερη από το 10% της ποσότητας που διακινείται στην αγορά και συνήθως καταναλώνεται από τους ίδιους τους συλλέκτες της.

Παιωνία

Paeonia clusii ssp. clusii

ΟΝΟΜΑΤΑ:  Πηγουνιά. Κατά τη μυθολογία με το φυτό αυτό ο γιατρός των θεών Παιάνας, θεράπευσε τον Πλούτωνα, όταν τραυματίστηκε από τον Ηρακλή.

ΧΡΗΣΗ: Στη ρίζα του περιέχει ταννίνη, παιανόλη, γλυκοζίτες και υδροκυάνιο. Παλιά το  χρησιμοποιούσαν σαν στυπτικό και αντιεπιληπτικό φάρμακο. Η λαϊκή θεραπευτική χρησιμοποιεί τα υπέργεια μέρη του φυτού σε αφεψήματα σαν στυπτικό και αντισπασμωδικό φάρμακο και πολτοποιημένα (σε επιθέματα) σαν φάρμακο επουλωτικό. Τα άνθη της σε αφέψημα είναι φάρμακο ευστόμαχο και πραϋντικό.

ΠΟΥ ΤΟ ΣΥΝΑΝΤΑΜΕ: ΕΝΔΗΜΙΚΟ Φυτό της Κρήτης. Προτιμά τις σκιερές θέσεις σε ορεινές περιοχές.

Ρυτή η βαρύοσμος

Ruta chalepense

ΟΝΟΜΑΤΑ:  Απήγανος, πήγανος, πήανο, σιδερόχορτο

ΠΕΡΙΓΡΑΦΗ:  Πολυετές φυτό με όρθιο λείο βλαστό και άνθη κίτρινα σε ακραίους κορύμβους.

ΧΡΗΣΗ: Αναφέρεται από τον Ευαγγελιστή Λουκά και Ματθαίο ως εμπόρευμα το οποίον οι Φαρισαίοι «απεδεκάτιζον». Το υπέργειο τμήμα του θεωρείται αντισπασμωδικό, χολαγωγό, εμμηναγωγό, αιμοστατικό, ανθελμινθικό, επουλωτικό, στυπτικό και καταπραϋντικό. Να αποφεύγεται η χρήση του (και μόνο εξωτερική) γιατί προκαλεί δηλητηριάσεις. Η κρητική λαογραφία του αποδίδει αποτροπαϊκές ιδιότητες για κάθε κακό. Σε επιδημίες πανώλης το φορούσαν πάνω τους για να αποτρέψουν την αρρώστια. Είναι άριστο εντομοαπωθητικό.

 ΠΟΥ ΤΟ ΣΥΝΑΝΤΑΜΕ: Σε ξηρούς τόπους, σε παραθαλάσσιες και ημιορεινές περιοχές και σε χωράφια ασβεστούχα, φτωχά, ξηρικά.

Σταιχελίνα

Staehelina petiolata

ΧΡΗΣΗ: Καλό θα ήταν να χρησιμοποιηθεί σαν καλλωπιστικό. Μ΄ αυτό τον τρόπο θα διαφυλάξουμε το μεγάλο πλούτο των ενδημικών φυτών που μας χάρισε απλόχερα η φύση.

ΠΟΥ ΤΟ ΣΥΝΑΝΤΑΜΕ:  ΕΝΔΗΜΙΚΟ φυτό της Κρήτης. Είναι φυτό των βράχων. Φυτρώνει στα φαράγγια της Κρήτης, σε χαμηλά και μεσαία υψόμετρα.

Τουλίπα η κρητική

Tulipa cretica

ΠΕΡΙΓΡΑΦΗ:  Φυτό βολβόριζο με λογχοειδή φύλλα και άνθη μοβ ή ρόδινα εξωτερικά και κίτρινα εσωτερικά.

ΧΡΗΣΗ: Το είδος αυτό δεν έχει μελετηθεί για φαρμακευτική χρήση.

ΠΟΥ ΤΟ ΣΥΝΑΝΤΑΜΕ: Είναι ΕΝΔΗΜΙΚΟ φυτό της Κρήτης. Φυτρώνει σε μεγάλη ποικιλία υψομέτρων, από το επίπεδο της επιφάνειας της θάλασσας μέχρι τις κορφές του Ψηλορείτη  σε μέρη που έχουν νερά και κυρίως στους βιότοπους της Νίδας, στο Σταυρό του Ψηλορείτη και στο Βωλακιά Σφακίων.

Υπερικό

Hypericum perforatum

ΟΝΟΜΑΤΑ:  Υπερικό το διάτρητο, σπαθόχορτο, λειχηνόχορτο, Προδρόμου βότανο, χελωνόχορτο, κοψοβότανο, βάλσαμο, ψειροβότανο κ.ά.

ΠΕΡΙΓΡΑΦΗ:  Πολυετής πόα. Έχει βλαστό όρθιο, ισχυρό, πολύκλαδο και άνθη κιτρινόχρυσα σε ταξιανθίες φόβες.

ΧΡΗΣΗ: Το υπέργειο τμήμα του θεωρείται επουλωτικό, αντιπυρετικό, διεγερτικό, αντισηπτικό, εμμηναγωγό, παυσίπονο, ανθελμινθικό, αποχρεμπτικό, αντιφλογιστικό και στυπτικό.  Από τη λαϊκή θεραπευτική χρησιμοποιείται για την παρασκευή του σπαθόλαδου που χρησιμοποιείται αντί ιωδίου. Είναι απ΄ τα καλύτερα αντικαταθλιπτικά. Δεν πρέπει να το χρησιμοποιούν άτομα ξανθιά γιατί παθαίνουν εγκαύματα όταν εκτεθούν στον ήλιο.

ΠΟΥ ΤΟ ΣΥΝΑΝΤΑΜΕ: Φυτρώνει σε χέρσα και καλλιεργημένα μέρη σε όλη την Ελλάδα. Ευδοκιμεί σε πεδινές και ημιορεινές περιοχές και σε χωράφια φτωχά, ξηρικά.

Φασκομηλιά

Salvia fruticosa

ΟΝΟΜΑΤΑ:  Σάλβια, αλισφακιά, ελελίσφακος κ.ά.

ΠΕΡΙΓΡΑΦΗ:  Αειθαλής θάμνος με ημιξυλώδεις βλαστούς, φύλλα γκριζοπράσινα λογχοειδή, χνουδωτά και άνθη λευκωπά έως μοβ.

ΧΡΗΣΗ: Οι παλιοί Κρητικοί έλεγαν για το φυτό αυτό «όποιος έχει στο περιβόλι του φασκομηλιά, ποτέ δεν ποθαίνει». Απ’ αυτό καταλαβαίνουμε τις αξιόλογες ιδιότητές του για την υγεία. Το υπέργειο τμήμα του χρησιμοποιείται σαν ρόφημα ευστόμαχο, διουρητικό, αντισπασμωδικό, κατευναστικό των νεύρων, αντιαιμορραγικό, στυπτικό, αντιβηχικό, αντιαρθριτικό, αντιπυρετικό, εμμηναγωγό, αεραγωγό και αποχρεμπτικό. Θεωρείται σχεδόν πανάκεια! Χρησιμοποιείται σαν συντηρητικό στη βιομηχανία τροφίμων και ελαίων. Να αποφεύγεται κατά την εγκυμοσύνη  και από άτομα που πάσχουν από επιληψία.

 ΠΟΥ ΤΟ ΣΥΝΑΝΤΑΜΕ: Φυτρώνει σε ορεινά θαμνώδη μέρη και ξηρικά χωράφια χαμηλής γονιμότητας.

Χαμομήλι

Matricaria chamomila

ΟΝΟΜΑΤΑ:  Είναι γνωστό σ’ όλη την Ελλάδα μ’ αυτό το όνομα.

ΠΕΡΙΓΡΑΦΗ:  Μονοετές φυτό με λείο, πολύκλαδο, όρθιο βλαστό και άνθη ασπροκίτρινα σε ακραία κεφάλια.

ΧΡΗΣΗ:  Τα άνθη του θεωρούνται αντιπυρετικά, ευκοίλια, χολαγωγά, αεραγωγά, ορεκτικά, σιελογόνα, εμμηναγωγά, σπασμολυτικά, αντιαλλεργικά, επουλωτικά, αντιφλογιστικά και καταπραϋντικά των νεύρων. Οι Έλληνες γιατροί της αρχαιότητας το συνιστούσαν για τα νεύρα και τις παθήσεις των νεφρών και του συκωτιού, ενώ ο Ιπποκράτης το θεωρούσε εμμηναγωγό, όταν καταναλωνόταν χλωρό.

 ΠΟΥ ΤΟ ΣΥΝΑΝΤΑΜΕ: Φυτρώνει σε χέρσα και καλλιεργημένα μέρη σ’ όλη την Ελλάδα. Ευδοκιμεί σε περιοχές με ήπιο κλίμα και σε χωράφια ξηρικά.

Ψωραλέα

Psoralea bituminosa

ΟΝΟΜΑΤΑ:  Ψωραλέα η ασφάλτοσμος, αμμουδέτης, βρωμόχορτο, πικροτσούκι, σύσγουρδο, χαμοσκίδι, λιβανόχορτο.

ΠΕΡΙΓΡΑΦΗ:  Πολυετής πόα με βλαστό όρθιο, ισχυρό. Έχει φύλλα τρίφυλλα με μεγάλο μίσχο και φυλλάρια ελλειψοειδή – λογχοειδή με στίγματα και άνθη μπλε, σε μασχαλιαία κεφάλια, ανά 10-20.

ΧΡΗΣΗ: Το υπέργειο τμήμα του θεωρείται αντισπασμωδικό, αντιπυρετικό και αντιεπιληπτικό. Μοιάζει με το τριφύλλι αλλά δεν τρώγεται από τα ζώα γιατί μυρίζει βαριά σαν άσφαλτος.

ΠΟΥ ΤΟ ΣΥΝΑΝΤΑΜΕ: Φυτρώνει σε πεδινές και ημιορεινές περιοχές και φτωχά – ξηρικά χωράφια.

Ώκιμο το βασιλικό

Ocimum basilicum

ΟΝΟΜΑΤΑ:  Βασιλικός, σταυρολούλουδο, βασιλιτσά

ΠΕΡΙΓΡΑΦΗ:  Μονοετές φυτό με πολύκλαδο βλαστό, φύλλα αντίθετα, μικρά ή μεγάλα και άνθη μικρά σε ακραία στάχυα, άσπρα ή ασπροκόκκινα. Υπάρχουν πολλές ποικιλίες όπως λεπτόφυλλος, πλατύφυλλος, σγουρόφυλλος, μικρόφυλλος κ.λπ.

ΧΡΗΣΗ: Ο Ιπποκράτης έδινε το βασιλικό ως φάρμακο εναντίον της δυσκοιλιότητας, ως αντιεμετικό και για την καρδιά.  Θεωρείται επίσης διουρητικός ευστόμαχος, σπασμολυτικός και γαλακτογόνος. Το αιθέριο έλαιό του χρησιμοποιείται στην αρωματοποιία, τη σαπωνοποιία και τη φαρμακευτική. Ευρεία η χρήση του και στη μαγειρική. Πολύ καλό εντομοαπωθητικό.

ΠΟΥ ΤΟ ΣΥΝΑΝΤΑΜΕ: Δε φυτρώνει μόνος του, αλλά καλλιεργείται σε γλάστρες και κήπους. Κατάγεται από τις τροπικές περιοχές.

ΣΤ1

Ανεθρεπτάκη Κατερίνα, Αντωνακάκης Γιάννης, Γιαννακάκης Μανόλης, Δεληγιάννης Αντώνης, Ζαχαριάκης Λευτέρης, Ιερωνυμάκη Ακριβή, Κατσούλη Μαριάννα, Κλάδου Κορίνα, Κουριδάκη Ειρήνη, Κωνσταντάκης Δημήτρης, Λυγεράκης Μιχάλης, Μαυράκης Μανόλης, Παπάζογλου Γιώργος, Σκαλίδα Μαρία, Σολακάκης Αντώνης, Χουστουλάκη Ελένη

ΣΤ2

Αναστασάκη Μαρία, Ζαχαριουδάκη Αικατερίνη, Κουτεντάκης Γιώργος, Μανωλακάκης Γιάννης, Μπαντουβάς Χρήστος, Ξυλούρη Αναστασία, Παπαδάκη Ευδοξία, Πετράς Στάθης, Σαράντος Νικηφόρος, Σκαλιδάκη Γεωργία, Σολακάκη Ελισάβετ, Τσουβαλάς Μανόλης, Φραγκιαδάκης Αντώνης, Φρογάκης ’ρης, Χαλκιαδάκης Γιώργος, Χαρωνιτάκης Νίκος, Χειλουδάκη Εμμανουέλα

ΒΙΒΛΙΟΓΡΑΦΙΑ

Ø     «Φυτά και Βοτάνια της Κρήτης», Ιωάννου Χαβάκη, ιατρού ΙΑΤΡΙΚΕΣ ΕΚΔΟΣΕΙΣ ΖΗΤΑ

Ø     «Τα βότανα στην κουζίνα», Μαρία και Νίκος Ψιλλάκης, ΕΚΔΟΣΕΙΣ ΚΑΡΜΑΝΩΡ

Ø     «Αρωματικά, φαρμακευτικά και μελισσοτροφικά φυτά της Ελλάδας», Βύρων Σκρουμπής ΕΚΔΟΣΕΙΣ ΑΓΡΟΤΥΠΟΣ Α.Ε.

Ø     «Ο Δίκταμνος το θαυματουργό βοτάνι της Κρήτης», Αντώνη Γ. Πλυμάκη

Ø     «Εγκυκλοπαίδεια του αγροτικού και εξοχικού σπιτιού», ΕΚΔΟΣΕΙΣ ΔΕΛΦΟΙ

 Οι φωτογραφίες είναι παρμένες από μας τους ίδιους και χρησιμοποιήσαμε κάποιες (Μαλοτήρας, Ξεσταχίδα, Παιωνία, Τουλίπα η κρητική) από το διαδίκτυο (INTERNET).