Ο Ναός του Αγίου Τίτου είναι ένα από τα σημαντικότερα μνημεία και βρίσκεται στο κέντρο της πόλης, στην οδό 25ης Αυγούστου.
Ύστερα από την ανάκτηση της Κρήτης το 961 από το Νικηφόρο Φωκά αποκαταστάθηκε η Εκκλησία της Κρήτης. Το 961 ο αραβικός Χάντακας κατερειπώθηκε από τον ίδιο τον Νικηφόρο Φωκά. Εκκλησία φυσικά δεν υπήρχε. Τότε χτίστηκε ο ναός που καθιερώθηκε στο όνομα του
Ισαπόστολου Τίτου για να συνεχιστεί η παλαιά θρησκευτική παράδοση, ύστερα από την
καταστροφή της Γόρτυνας και του πρώτου ναού του Αγίου Τίτου από τους Άραβες. Στο νέο ναό
κατάθεσαν και την του Αγίου Τίτου, τη θαυματουργό εικόνα της Μεσοπαντίτισσας και άλλα
λείψανα και κειμήλια, που είχαν σώσει Χριστιανοί από το ναό της Γόρτυνας. Κατά την
παράδοση του Χάντακα στους Τούρκους το 1669 όλα αυτά μεταφέρθηκαν στη Βενετία.
Ο ναός
φαίνεται έπαθε μεγάλες καταστροφές από σεισμό και ανακαινίστηκε στα μέσα του 15ου αιώνα
(1446) από το Λατίνο αρχιεπίσκοπο Φαντίνο Ντάντολο. Στο μεγάλο βωμό τοποθετήθηκε η κάρα του
Αγίου Στεφάνου, του Αγίου Μαρτίνου και της Αγίας Φωτεινής. Και στο σεισμό του 1508 έπαθε
μεγάλες ζημιές αλλά δεν έχασε την αρχική της αξιοπρέπεια. Το 1544 μεγάλη πυρκαγιά προξένησε σοβαρές ζημιές. Το 1557 ξαναχτίστηκε από τα θεμέλια και είναι η αρχαιότατη
βασιλική ωραιότατη. Είχε σχήμα βασιλικής σχεδόν τετράγωνο με τρούλο στη μέση. Το
κωδωνοστάσιο ήταν στη ΝΔ γωνία του ναού, όπου αργότερα χτίστηκε ο μιναρές των Τούρκων.
Στη δυτική του πρόσοψη είχε τρείς πόρτες. Στον περίβολο του ναού έθαβαν τους
αρχιεπισκόπους και τους στρατηγούς τη βυζαντινή περίοδο. Το έθιμο διατηρήθηκε και στη
Βενετοκρατία αλλά και κατά την Τουρκοκρατία, όποτε παραχωρήθηκε ο ναός στον βεζίρη Φαζίλ
Αχμέτ Κιοπρούλη, ο οποίος το μετέτρεψε σε τζαμί με το όνομα Βεζίρ τζαμί.
Ο μεγάλος
σεισμός του 1856 το κατάστρεψε και ξαναχτίστηκε από τα θεμέλια, σε σχέδιο του μηχανικού
Μούση ο οποίος σχεδίασε τον Άγιο Μηνά. Ο πανύψηλος μιναρές του με τους δυο
<<σεριφέδες>> που κατεδαφίστηκε. Ύστερα από την ανταλλαγή των πληθυσμών η
εκκλησία Κρήτης παρέλαβε το ναό, τον επισκεύασε και το 1925 καθιερώθηκε και πάλι μετά από 256 χρόνια στον Ισαπόστολο Τίτο.
Γιανναδάκη Γεωργία
Κακουλάκη Ελένη
