|
|
|||
|
Η Κρήτη αποτελεί το χλωριδικό σταυροδρόμι της Ανατολικής Μεσογείου. Η χλωρίδα της δεν έχει μεταβληθεί σημαντικά στο πέρασμα των αιώνων. Μέχρι σήμερα έχουν βρεθεί 1800 είδη και υποείδη φυτών, αριθμός ιδιαίτερα μεγάλος σχετικά με τη μικρή έκταση του νησιού. Στην Ευρώπη αναλογούν δυόμισι είδη φυτών ανά 1.000 τ.χ., στην Ελλάδα 42 και στην Κρήτη 210. Απ' αυτά τα φυτά 192 είναι ενδημικά είδη, δηλαδή φυτά που δεν υπάρχουν σε κανένα άλλο μέρος της γης. Ο πλούτος της χλωρίδας της Κρήτης γίνεται περισσότερο αντιληπτός αν σκεφτούμε ότι σε μια έκταση 8.306 τ. χλμ., που αντιπροσωπεύει περίπου το 6% της συνολικής έκτασης της Ελλάδας, απαντάται το 28% περίπου του συνόλου των γνωστών φυτών της ελληνικής χλωρίδας. Τα τελευταία χρόνια, ο βοτανολόγος και καθηγητής Εφαρμογών του ΤΕΙ Δρ. Ζαχαρίας Κυπριωτάκης ανακάλυψε 4 νέα είδη για την επιστήμη, άγνωστα στον άνθρωπο. Επίσης μελετά 15 ακόμα φυτά που τα περισσότερα μπορεί να είναι νέα είδη. Όπως καταλαβαίνεται το ποσοστό της ενδημικής χλωρίδας της Κρήτης αυξάνεται σημαντικά. Πρόκειται για τα: Allium platakissi, που βρέθηκε στο Ποντικονήσι, Scilla talosi, που βρέθηκε στη Ντία, Bellevasia sitiaca, που βρέθηκε στη Σητεία, όπου επίσης βρέθηκε και το Limonium cornarianum.
Ο πλούτος ενδημικών φυτών οφείλεται στην απομόνωση για εκατομμύρια χρόνια της Κρήτης από την ηπειρωτική μάζα, στην ύπαρξη ψηλών βουνών και στη μεγάλη ποικιλία βιοτόπων. Τα πολλά φαράγγια της Κρήτης είναι καταφύγια ενδημικών, σπάνιων και απειλούμενων φυτικών ειδών, τα οποία σε άλλες τοποθεσίες έχουν εξαφανιστεί. Κι όμως, η πλούσια χλωρίδα του νησιού κινδυνεύει να χαθεί. Δεκαπέντε είδη βρίσκονται σε άμεσο κίνδυνο εξαφάνισης, ενώ και τα υπόλοιπα ενδημικά φυτά κινδυνεύουν, έστω και σε μικρότερη κλίμακα. Εξαφανισμένο θεωρούσαν οι ειδικοί τον αστράγγαλο του Ψηλορείτη Astragalus Idaeus, καθώς δεν είχε απαντηθεί εδώ και ένα περίπου αιώνα, από το 1869, αλλά τελικά βρέθηκε το 2003. Στις μέρες μας καταγράφονται 67 απειλούμενα φυτά στην Κρήτη. Μερικά απ΄ αυτά είναι το κυκλάμινο, το δίκταμο, το ανέγνωρο, το ανδροκύμβιο και το κεφαλάνθηρα. Στην οικολογική αυτή καταστροφή συντελούν Ø οι ασύστολες εκχερσώσεις δασικών εκτάσεων που αποδίδονται στην καλλιέργεια ή όποια άλλη χρήση Ø η υπερβόσκηση Ø οι πυρκαγιές Ø η υπερβολική συλλογή κάποιων φυτών Ø η χρήση ζιζανιοκτόνων που καταστρέφουν πολλά φυτά Ø η διάβρωση του εδάφους Ø η εξάπλωση των κατοικημένων περιοχών και διάφοροι άλλοι λόγοι. Σύμφωνα με τον κ. Κυπριωτάκη, το κακό είναι μικρότερο όταν πρόκειται για φυτά που μπορούν να βρεθούν και σε άλλα μέρη του κόσμου. «Όταν όμως μιλάμε για ενδημικά φυτά που βρίσκονται μόνο στην Κρήτη, το κακό είναι ανεπανόρθωτο. Όχι μόνο γιατί χάνεται ένα κομμάτι της φυσικής μας κληρονομιάς, αλλά σε πολλά απ' αυτά δεν έχουμε ακόμα ερευνήσει τη χρησιμότητά τους. Αν κάποιο δηλαδή απ΄ αυτά έχει αντικαρκινικές ιδιότητες, θα χαθεί μαζί μ' αυτό κι ένα φάρμακο προς αντιμετώπιση του καρκίνου!». «Είναι κρίμα που δεν υπάρχει ένας Βοτανικός Κήπος σε ολόκληρη την Ελλάδα. Στην Κρήτη, παρά τις προσπάθειες που έχουμε καταβάλει, δεν έχει δημιουργηθεί ένα αξιόλογο μουσείο, έστω και αν έχουμε μαζέψει όλο το απαραίτητο υλικό, ενώ στο Βοτανικό Κήπο και το Μουσείο του Βερολίνου, υπάρχει τμήμα με τα φυτά της Κρήτης», διαπιστώνει με πικρία ο κ. Κυπριωτάκης. Λύση στον κίνδυνο της εξαφάνισης ορισμένων ειδών θα αποτελούσε η χρήση τους. Πολλά απ' αυτά έχουν μεγάλη καλλωπιστική αξία ή είναι σπουδαία βότανα. Αν επιτευχθεί η καλλιέργεια σε ορισμένα είδη και βγουν και στο εμπόριο, θα είναι ένας μοναδικός τρόπος διάσωσής τους. Η καλλιέργεια εξάλλου διέσωσε το δίκταμο από τον κίνδυνο εξαφάνισής του. Σύμφωνα με τον κ. Κωνσταντίνο Οικονομάκη (αναπληρωτή ερευνητή ΕΘΙΑΓΕ) η καλλιέργεια της μαλοτήρας σε έκταση 2.000 στρεμμάτων στα Λευκά Όρη και τον Ψηλορείτη θα έσωζε το φυτό από τον αφανισμό και δεν θα αντιμετώπιζε κανένα πρόβλημα διάθεσής του στην αγορά. Εκτιμάται επίσης ότι σήμερα η αγορά μπορεί εύκολα να απορροφήσει την παραγωγή από 50.000 στρέμματα ρίγανης της Κρήτης με εκλεκτά ποιοτικά χαρακτηριστικά. Και οι δυο καλλιέργειες δεν απαιτούν άρδευση και μπορούν να αναπτυχθούν σε οριακά από πλευράς γονιμότητας εδάφη, ενώ μπορούν να συνδυαστούν με τη μελισσοκομία καθώς και να ενταχθούν σε ένα ολοκληρωμένο σχέδιο αγροτουρισμού - οικολογικού τουρισμού που θα περιλαμβάνει εκτός από τα κατάλληλα καταλύματα και τις υπηρεσίες, και μικρές μονάδες επεξεργασίας - εμπορίας φυσικών και παραδοσιακών προϊόντων, πολλαπλασιάζοντας έτσι το εισόδημα και προσφέροντας νέες θέσεις απασχόλησης στην περιοχή εφαρμογής. Συνοπτικά θα λέγαμε ότι η καλλιέργεια των φαρμακευτικών και αρωματικών φυτών όχι μόνο τα σώζει από πιθανή εξαφάνισή τους, αλλά βοηθά και στην οικονομική ανάπτυξη του τόπου γιατί Ø συντελεί στην αναδιάρθρωση των καλλιεργειών Ø αξιοποιεί φτωχά κι εγκαταλειμμένα χωράφια Ø αυξάνει το γεωργικό εισόδημα Ø έχουν μεγάλη ζήτηση στις αγορές του εξωτερικού με μεγάλη ευχέρεια στη διάθεσή τους
Μέσα στο σύγχρονο κόσμο που κυριαρχείται από κάθε λογής χημικά παρασκευάσματα, θα 'πρεπε επιτέλους να διαδοθεί η καλλιέργεια και χρήση των παραπάνω φυτών αφού μάλιστα στηριχθεί σε έρευνα και επιστημονικές προτάσεις κυρίως για τη χρήση τους. Για την προστασία της χλωρίδας που είναι ένα πολύ δύσκολο πρόβλημα γιατί χρειάζεται γνώση των φυτών και πείρα στη συλλογή τους, πρέπει να παρθούν ορισμένα δραστικά μέτρα, τα κυριότερα από τα οποία είναι: Ø Συστηματικός περιορισμός της βοσκής, ιδίως από γίδες, όπου υπάρχουν φυτά που κινδυνεύουν. Ø Απαγόρευση συλλογής από συλλέκτες που δεν έχουν ειδική άδεια Ø Εκπαίδευση στα σχολεία και σε ειδικά σεμινάρια του ελληνικού κοινού ώστε να αποκτήσει συνείδηση του κινδύνου που απειλεί τη χλωρίδα, να γνωρίσει τα φυτά, να τα αγαπήσει και να τα προστατεύσει. Ø Δημιουργία εθνικών πάρκων και βοτανικών κήπων, όπου θα προστατεύονται τα σπάνια φυτά, θα πολλαπλασιάζονται και θα δίνονται για καλλιέργεια στο ευρύ κοινό.
|
|||
|
|
επόμενη σελίδα
|
||
